Kasım 5, 2025
Blog

Uluslararası ticaretin yapı taşlarından biri olan teslim şekilleri, satıcı ve alıcı arasındaki yükümlülükleri, riskleri ve maliyet paylaşımını açık bir şekilde ortaya koyar. Bu kavramlar, taşımacılık sürecinde oluşabilecek belirsizlikleri en aza indirerek taraflar arasında güvenli ve öngörülebilir bir ticaret zemini oluşturur. Özellikle denizyolu taşımacılığında öne çıkan CIF (Cost, Insurance and Freight) ve FOB (Free on Board) terimleri, tarafların lojistik maliyetleri, sigorta yükümlülüğü ve malın sorumluluğunu hangi aşamada devralacağı gibi kritik noktaları belirler. Lojistikteki CIF ve FOB teslim şekilleri, hem sözleşme metinlerinin hazırlanmasında hem de lojistik uygulamalarında büyük önem taşır.

Cost Insurance and Freight (CIF) Nedir? Ne Anlama Geliyor?

CIF, “Cost, Insurance and Freight” kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir dış ticaret terimidir. Türkçesiyle “Maliyet, Sigorta ve Navlun” anlamına gelir. CIF teslim şekline göre, satıcı malları gemiye yüklemekle kalmaz; aynı zamanda varış limanına kadar olan taşıma masraflarını ve denizyolu sigortasını da üstlenir.

Yani satıcı, ürünü gemiye yükledikten sonra dahi malın yolculuğu sırasında oluşabilecek bazı riskleri üstlenmeye devam eder. Satıcı, sigorta yaptırarak malların olası zararlarına karşı alıcıyı koruma altına alır. Ancak mallar gemiye yüklendikten sonra risk teknik olarak alıcıya geçer. Sigorta sayesinde ise alıcı, ürünün yolculuk esnasında zarar görmesi halinde zararını tazmin etme hakkına sahip olur.

CIF, genellikle alıcının taşıma ve sigorta işlemleriyle uğraşmak istemediği durumlarda tercih edilir. Uluslararası ticarette yeni olan firmalar, taşıma sürecinde yaşanabilecek karmaşıklıkları azaltmak için CIF’i tercih ederler.

CIF Görevleri Nelerdir?

CIF teslim şeklinde satıcıya düşen görevler diğer teslim türlerine kıyasla daha fazladır. Satıcı, ürünün üretimi ve paketlenmesinden taşıma organizasyonuna kadar birçok süreçten sorumludur.

Ürünün belirtilen tarihte hazır hale getirilmesi ve ambalajlanması
İhracat gümrük işlemlerinin tamamlanması
Taşıma aracının ayarlanması ve navlun bedelinin ödenmesi
Yüklerin limanda gemiye iletilmesi
Yükleme anından itibaren geçerli olacak şekilde denizyolu sigortasının yaptırılması
Sigorta poliçesinin alıcıya iletilmesi
Sevkiyat belgelerinin hazırlanarak alıcıya ulaştırılması

Alıcı ise varış limanında ithalat işlemlerini üstlenir. İlgili gümrük vergilerini öder, gerekli belgeleri sunar ve malları teslim alır. Taşıma esnasında oluşabilecek kayıp ya da hasar durumunda, sigorta kapsamında zararını karşılatma hakkına sahiptir.

FOB Nedir? CIF ve FOB Arasındaki Farklar Nelerdir?

FOB, “Free On Board” yani “Gemide Teslim” anlamına gelir. Bu teslim şekline göre, satıcının sorumluluğu malı gemiye yükleyene kadar devam eder. Mallar geminin güvertesine yüklendiği anda tüm risk ve masraflar alıcıya geçer. Navlun ve sigorta işlemleri tamamen alıcının sorumluluğundadır.

CIF ve FOB arasındaki temel farklılıklar şu şekilde listelenebilir;

CIF ve FOB Arasında Hangisi Daha Avantajlıdır?

CIF ve FOB arasında hangisinin daha avantajlı olduğu konusu, yapılan ticaretin türüne, tarafların tercihine ve işlem detaylarına göre değişir. Eğer alıcı taşıma ve sigorta işlemlerini yönetebilecek altyapıya sahipse FOB daha uygun bir seçenek olabilir. Ancak süreçle fazla uğraşmak istemeyen, sadece ürün teslimine odaklanmak isteyen firmalar için CIF daha avantajlı bir seçenek olarak öne çıkar.

Fiyatlandırma stratejisi de tercih açısından belirleyicidir. CIF, ürünün fiyatının içine taşıma ve sigorta bedellerinin dahil edilmesi ile hesaplanır. FOB’da ise bu bedeller sonradan eklenir. Alıcıların toplam maliyeti doğru analiz etmesi ve hangi seçeneğin bütçelerine daha uygun olduğunu belirlemesi gerekir.