Sürdürülebilir Lojistik Nasıl Sağlanır?

Global anlamda incelendiğinde enerji tüketimi hiç olmadığı kadar yüksek seviyelere ulaşmış durumda. Artan dünya nüfusu, artan enerji tüketimi ihtiyacı ve küreselleşme başta olmak üzere birçok etmenden dolayı son yıllarda harcanan enerji miktarı 2000’li yıllara kıyasla yüzde 40 artış göstermiş durumda. Bu enerji artışı hiç şüphesiz çevreyi de doğrudan etkiliyor. Son çalışmaların sonuçlarına göre dünyamızın enerji ihtiyacının yüzde sekseni fosil yakıtlardan karşılanıyor. Günümüz toplumunun karşı karşıya kaldığı en büyük sorunlardan olan küresel iklim değişikliğinin ana nedenleri arasında olan sera gazı emisyonlarının salınmasında en büyük paylardan biri yine fosil yakıtlara ait.

Küresel İklim Değişikliği Paneli, 2004 senesindeki insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının yarısından fazlasının fosil yakıt tüketiminden açığa çıkan karbondioksite ait olduğunu açıkladı. Bu açıklamadan sonra küresel iklim değişikliğine karşı atılan en büyük adım ise 195 ülkenin katılımıyla 2015 senesinde imzalanan Paris İklim Anlaşması olmuştur. Anlaşma kapsamında ülkeler hem bireysel hem de firmalar bazında karbon ayak izinin azaltılmasını sağlayacak projeleri hayata geçirip gelişmeleri diğer ülkelere raporlamayı kabul etmiştir.

Lojistik Sektöründe Karbon Ayak İzi

Küresel İklim Değişikliği Paneli’nin çalışmaları küresel çaptaki sera gazı emisyonunun %5’lik bir kısmının ticari amaçlı taşımacılık faaliyetlerinden kaynaklandığını ortaya koymaktadır. Bu payın ise %60’ı karayolu, %20’si denizyolu, %15’i havayolu ve %5’i de demiryolu taşımacılığından kaynaklanmaktadır. Örnek vermek gerekirse e-ticaret sektöründe siparişlerin dağıtımı yapılırken siparişi teslim alacak kişi evde ise ortalama 189 gCO2 salınım gerçekleştirilmektedir. Eğer siparişi teslim alacak kişi evde değilse bu miktar daha da artmaktadır. Müşteri iadelerinde ise iade edilen siparişlerin 40 km uzaklıkta bulunan bir depoya ulaştırılması ise çok daha fazla karbon salınımına neden olmaktadır.

Daha Sürdürülebilir Bir Lojistik Mümkün Mü?

Yukarıdaki verilere göz atıldığında sürdürülebilirliğin lojistik sektörünün karşı karşıya kaldığı en büyük zorluklardan birisi olduğu anlaşılmaktadır. Bu bağlamda sürdürülebilir lojistik, lojistik ve tedarik zinciri sektöründe uygulanan faaliyetlerin neden olduğu karbon ayak izini minimuma indirmeyi amaçlamaktadır. Sürdürülebilir lojistik en sade şekliyle çevre bakımı, toplum sağlığı ve finansal büyüme üçgenindeki dengenin sağlanmasına yönelik çalışmaları ifade eder. Peki lojistik sektöründe sürdürülebilirliği sağlamak nasıl mümkün olabilir?

Dünyanın her geçen gün küreselleşmesiyle ve yaygınlaşan dış ticaret ile birlikte şirketlerin lojistik faaliyetleri de bir o kadar karmaşıklaşmaktadır. Çok kanallı pazarlarda faaliyet gösteren bu şirketlerin lojistik faaliyetleri karmaşıklaştıkça profesyonel bir şekilde yönetilme ihtiyacı da artmaktadır. Sürdürülebilir lojistik tam olarak bu sorunu çözüme ulaştırmayı amaçlar. Bu bağlamda lojistik şirketlerinin daha sürdürülebilir taşımacılık faaliyetleri için uyguladığı başlıca tedbirleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Lojistik faaliyetlerinin daha verimli ve çevre dostu taşıtlarla gerçekleştirilmesi. Bu noktada lojistik süreçlerde kullanılan taşıma araçlarının yenilebilir enerji kaynaklarından faydalanacak şekilde kurgulanması örnekleri günümüzde gittikçe yaygınlaşmaktadır,
• Lojistik faaliyetlerinde rota optimizasyonu yapabilen ve karbon ayak izinin hesaplanmasına olanak tanıyan yazılımların kullanılması,
• Lojistik süreçlerde farklı taşıma modlarını kullanarak multimodal taşımacılık faaliyetlerinden faydalanarak verimliliğin artırılması ve yeşil lojistiğin desteklenmesi,
• Lojistik sektörünün önemli noktalarından olan depolama alanları başta olmak üzere mümkün olan her alanda rüzgar ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının tercih edilmesi.

Sürdürülebilirlik için Tersine Lojistiğin Önemi

Geleneksel lojistik yapısı gereği ileriye dönük işleyen bir sistemdir. Bu kapsamda ileri yönlü bir lojistik sistemi, planlama aşamasından başlayarak üreticinin elinden çıkan bir ürünün nihai tüketicinin eline geçene kadar olan tüm sürecini kapsar. Ancak lojistikte yeşil anlayış ve sürdürülebilirlik ilkesi bu süreci tersine dağıtım yapmak suretiyle daha çevresel bir sisteme dönüştürebilmeyi başarmıştır. Bu bağlamda tersine lojistiğin herhangi bir nedenle kullanılmayan ürünleri veya kullanım süresini tamamlamış ürünleri tekrar üretime kazandırmayı amaçlayan bir anlayış olduğunu söyleyebiliriz. Tersine lojistik ve yeşil lojistik anlayışı daha sürdürülebilir bir lojistik sistemi için gerekli bir bütünün iki farklı adımını oluşturur. Tersine lojistik faaliyetlerinde en önemli konu üretime geri kazandırılacak ürünlerin ve bu ürünlerin hangi noktalardan toplanacağının belirlenmesidir. Bu yöntemle birlikte tedarik zinciri içerisinde sürdürülebilir bir lojistik sistemi için geri yönlü akışlar elde edilebilir.