Elektrik ve elektronik sektörü günlük yaşantımızın hemen hemen her alanına hitap eden oldukça geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Tüketici elektroniğinden beyaz eşyaya bilgisayarlardan endüstri cihazlarına kadar pek çok ürünün üretimi elektrik ve elektronik sektörü tarafından gerçekleştirilir. Telekomünikasyon ve savunma elektroniğini de bu kategoriye dahil edebiliriz. Şimdi bu sektörü küresel olarak biraz daha yakından analiz edelim.
Küresel Pazarda Elektrik ve Elektronik Sektörü
2019 verilerine göre Dünya genelinde tüketici elektroniği sektörünün büyüklüğü 750 milyar dolardan fazladır. Uzmanlar sektörün her sene ortalama %7’lik bir büyüme gerçekleştirileceğini öngörmektedir. Bu hesaba göre günümüzden yaklaşık 2 sene sonra tüketici elektroniği sektörünün küresel pazardaki payı 1 trilyon dolar sınırını aşacaktır. Sektörde küresel pazar payı en fazla ülke %24 ile Çin, ikinci ülke ise %21 ile Amerika Birleşik Devletleri’dir. Üçüncü sıradaki Hindistan’ın ise küresel pazardaki payı %5’tir.
Beyaz eşya sektörüne bakıldığında ise sektörün küresel pazardaki büyüklüğünün 450 milyar dolardan fazla olduğu görülmektedir. Beyaz eşya sektörünün de küresel pazardaki payının günümüzden 2 sene sonra 600 milyar doları aşacağı öngörülmektedir. Beyaz eşya sektörüne benzer bir tablo elektrikli motor, jeneratör ve dönüştürücüler sektöründe karşımıza çıkmaktadır.
Türkiye’de Elektrik ve Elektronik Sektörü
Tıpkı küresel ölçekte olduğu gibi ülkemizde de tüketici elektroniği sektörü oldukça büyük bir sektördür. Sektörün ülkemizdeki büyüklüğü 2019 verilerine göre 7,5 milyar dolar kadardır. Uzmanlar tüketici elektroniği sektörünün günümüzden 2 sene sonra 8,5 milyar dolar sınırına dayanacağını öngörmektedir. Elektrikli motor, jeneratör ve dönüştürücüler sektörü ise Türkiye pazarında 2 milyar dolardan fazla bir paya sahiptir. Bu sektörün ise 2030 senesine kadar pazardaki payını 4 milyar dolara çıkaracağı tahmin edilmektedir.
Son yıllarda ülkemizdeki elektrik ve elektronik sektöründe bir iç talep düşüşü gözlenmektedir. Bu duruma rağmen sektördeki büyüme ihracat odaklı olarak sürmekte. Elektrik ve elektronik ürünlerinin 2019’daki ihracatının %58’i Avrupa Birliği üyelerine gerçekleştirilmiştir. AB ülkeleri dışında ise ABD, İsrail, Azerbaycan, Irak, İran ve Suudi Arabistan’a her yıl 200 milyon dolardan fazla elektrik ve elektronik ürün ihracatı gerçekleştirilmektedir.
Ülkemiz beyaz eşya sektöründe de üretim bakımından Avrupa’da birinci, dünyada ise üçüncü sırada yer almaktadır. 8 binden fazla işletmenin faaliyet gösterdiği bu sektörde 120 binden fazla personel istihdam edilmektedir.
Elektrik ve Elektronik Lojistiği
İthalat ve ihracat bakımından ele alındığında bu kadar büyük bir pazara sahip elektrik ve elektronik sektöründe en kritik rollerden birisini lojistik hizmetlerinin oynadığını söyleyebiliriz. Lojistik hizmetler bu sektörde antrepo, gümrükleme, yedek parça ve bitmiş ürünlerin depolanması, dağıtım ve iade, promosyon kit hazırlama, stok yönetimi ve paketleme gibi süreçlerde rol oynamaktadır. Sektörün lojistik hizmetleri bakımından temel gereksinimlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz:
- Üretim ve depolama için hijyenik koşulların sağlanması
- Yüksek güvenlik standartları
- Tozsuz depolama alanları
- Dikey saklama otomasyon sistemleri
- İç ortam ısısı ve nem görüntüleme
- Düzenli parsiyel teslimatları
- Teslimat onayı ve teslimat bilgisi
- Operasyonel yetkinlik
- Tersine lojistik hizmetleri
- Anlık talep artışlarını karşılayabilecek altyapı
- Geniş kapsamlı katma değerli hizmetler
Taşımacılık hizmetleri açısından ele alındığında ise sektörün en önemli ihtiyaçlarından birisi sevkiyatlarda binde 1’den bile az bir hasarsızlık payının sağlanmasıdır. Elektrik ve elektronik ürünlerin değerli ürünler oldukları göz önünde bulundurulduğunda bu oranın hiç de mükemmeliyetçi bir beklenti olmadığı aşikardır. Bununla birlikte sektörde teslimatların zamanında gerçekleştirilmesi ve yük takip olanaklarının sunulması da oldukça önemlidir. Elektrik ve elektronik sık sık intermodal taşımacılık seçeneklerine ihtiyaç duyulan sektörlerin başında yer alır. Bu yüzden sektörde uluslararası taşımacılık hizmetleri sunan firmaların kara, hava, deniz ve demiryolu üzerinden sevkiyatlarda yeterli bilgi birikimine sahip olmaları şarttır.