İlaç ve Kimya Sektöründe Lojistik Hizmetlerinin Önemi
Ülkemizdeki ilaç sektörünün büyüklüğü 2019 yılı verileri göz önünde bulundurulduğunda yaklaşık 7,4 milyar dolar seviyesindedir. Yine aynı yılın verilerine göre Türkiye’de ilaç sektöründe kırk binden fazla çalışan istihdam edilmektedir. Ülkemizde uluslararası standartlara uygun şekilde üretim yapan seksenin üzerinde ilaç tesisinde on iki binden fazla ilaç üretilmektedir. Üretilen bu ilaçlar da yaklaşık beş yüz firma tarafından neredeyse tüm dünya ülkelerine ihraç edilmektedir. Dünyada ise ilaç sektörünün toplam ticaret hacmi 2020 senesi verilerine göre 1,44 trilyon Amerikan dolarına ulaşmıştır. Bu miktarın 2023 senesinin sonunda 1,5 trilyon ABD dolarına yükselmesi beklenmektedir. En yoğun ilaç tüketimi gelişmiş ülkelerde gerçekleştiriliyor olsa da bu ülkeler kendi tüketimlerine yetebilecek seviyede ilaç üretebilmektedir. Trademap’in açıklamalarına göre 2019 senesinde küresel ilaç ihracatının hacmi yaklaşık 700 milyar dolardır.
İlaç Lojistiği Nedir
İlaç lojistiği kendi içerisinde birçok alt kategoriye ayrılmaktadır. Bu alt kategorilerin farklılıkları ise temelde taşıma yöntemleri, katma değerli işlemler, teslimat süreleri ve teslim şekillerinden ileri gelmektedir. İlaç lojistiği tüm işlemleri belirli kural ve prosedürlerle gerçekleştirilen ve ilgili resmi merciler tarafından sürekli denetlenen bir sektördür. Bu hassas sektör hammadde ithalatı, ihracatı, üretimi, depolanması, katma değerli işlemleri ve dağıtımını kapsamaktadır. Üretim sürecinin ardından ürünlerin paketlenmeleri ve son kontrol işlemleri de yine ilaç lojistiği kapsamında gerçekleştirilmektedir.
İlaç lojistiğinde söz konusu ürünlerin ve malzemelerin muhafaza edilecekleri mekanların hijyen kurallarına uygun bir şekilde düzenlenmeleri gerekir. Aynı zamanda bu mekanlar söz konusu ürün ve malzemeler için en uygun ısı ve nem düzeyine de sahip olmalıdır. Bu depoların iklimlendirme koşulları da uluslararası standartlara uygun olmalı, dış faktörlerle temasları mümkün olabildiğince sınırlandırılmalıdır. İlaç taşımacılığı süreçleri üretim tesislerinde çıkan ürünlerin bölge depolarına teslim edildiği, buradan da eczanelere teslim edilmesi şeklinde gerçekleştirilmektedir. Bu bakımdan ele alındığında ecza depolarının bu aşamada oldukça kritik olduğu söylenebilir. Eczanelerin ihtiyaç duyduğu ürünler de soğuk zincir taşımacılığı aracılığı ile istenilen noktalara teslim edilir.
Kimya Lojistiği Nedir
Kimya lojistiği birçok işlemin yanında aynı zamanda tehlikeli madde veya ADR lojistiği süreçlerini de kapsamaktadır. Bu sektörün faaliyet alanı çevre ve canlılar için risk unsuru teşkil edebilecek kimyasal maddelerin uygun koşullarda güvenli bir şekilde sevkiyatı ve depolanmasını da kapsamaktadır. Bu ölçüde tehlikeli olarak tanımlanan taşımacılık faaliyetleri çevre ve canlıların zarar görmemeleri adına şüphesiz ki çok daha hassas ekipman ve donanımlar gerektirecektir. Kimyasal maddeler kozmetik ürünlerinden ilaçlara kadar geniş bir sahada hammadde olarak kullanılır. Her kimyasal maddenin sevkiyatı ve depolanması farklı taşımacılık araçlarını, donanımlarını ve ekipmanlarını gerektirir. Çünkü her kimyasal madde farklı özelliklere, yapıya ve duyarlılığa sahiptir. Bu sebeple Uluslararası Kimyasal Madde Lojistiği Yönetmeliği her kimyasal madde için farklı taşıma ve depolama esasları belirlemiştir.
Kimya Lojistiğinde ADR’nin Önemi
ADR kimyasal maddelerin karayolu taşımacılığı ile güvenli bir şekilde transfer edilmesini sağlayan esasların belirlendiği bir Avrupa anlaşmasıdır. Bu anlaşma daha önce de bahsetmiş olduğumuz farklı kimyasal maddelerin her biri için uygun olan güvenli taşıma ve depolama esaslarını belirlemektedir. Bu anlaşmaya dahil olan ülkelerdeki lojistik firmalarının hem yurtiçi hem de uluslararası lojistik faaliyetlerinde kimyasal madde taşıyabilmeleri için ADR Sertifikası’na sahip olmaları gerekmektedir. Bu standartlar çerçevesinde kimyasal maddelerin sevkiyatını gerçekleştirecek personeller ve sevkiyatlarda kullanılacak araçlar ADR esaslarına uygun hale getirilir.