E-Lojistik ve Türkiye’deki Uygulamaları

Rekabet koşullarındaki değişim, piyasa şartları, web uygulamalarının çoğalması ve mobil cihazların kullanımındaki artış ile birlikte tüketici alışkanlıklarının, ihtiyaçlarının ve iş yapış biçimlerinin hızla değiştiği; geride kalanın adeta kulvar dışına sürüklendiği oldukça hızlı bir sürecin içinden geçiyoruz. 21. yüzyılda bilişim teknolojileri ve gen teknolojileri ile birlikte en yüksek oranda gelişimin beklendiği üçüncü sektör olan lojistiğin de elbette ki koşullara adapte olması, evrilmesi ve yeni teknolojiler geliştirmesi bir gereklilik haline gelmiştir.

Bunun sonucunda daha fazla bilgi ve hizmetin sunulduğu geleneksel lojistiğin gelişmiş şekli olan e-lojistik uygulamalarından faydalanılmaya başlanmıştır. E-lojistik adından da anlaşılacağı gibi elektronik tabanlı lojistiktir. Yani, lojistik süreçlerin gerçekleştirilmesinde internet teknolojilerinin temel alındığı sistemlerin kullanılmasıdır. E-lojistikte faaliyetler bilişim teknolojileri ile desteklenmektedir. Bu nedenle e-lojistik bünyesinde, geleneksel lojistiğe kıyasla daha fazla bilgi ve hizmet barındırmaktadır.

Son yıllarda potansiyeli hızla artan e-ticaretin hayata geçirilmesindeki sac ayaklarından biri olan e-lojistiğin, sektörün gelişimine olan katkısı oldukça fazladır. Her şeyden önce bir e-ticaret sitesinden ürün alan müşterinin, belirtilen zamanda ve güvenilir bir biçimde ürüne sahip olması, lojistik işletmelerinin görevidir. Burada önemli olan, satın alınan ürün veya malların, e-ticaret şirketinin ilan ettiği süre içerisinde, doğru biçimde ve doğru şahsa iletilmesidir. Müşteri memnuniyeti için en önemli unsurlardan biri olan gönderim ve teslimat prosedürlerinin yapılması ise e-lojistik olarak nitelendirilmektedir.

E-lojistik ile geleneksel lojistiğin karşılaştırılması   

Gerekli ürünlerin temini, E-lojistiğin aksamadan ve kusursuz bir şekilde yönetilebilmesi için standartlara bağlılık, yeterlilik, değişime uyum sağlama, takip edilebilir olma, güvenilirlik, ekonomik olma gibi prensiplere daima bağlı olunması gerekmektedir.

• Ürünlerin koşullara uygun yerlere konumlandırılması,
• Ürünlerin rekabet edilebilir fiyatla sunulması,
• Ürünlerin ihtiyaç duyulduğu sırada kullanılır halde bulundurulması,
• Ürünlerin müşterilere doğru zamanda teslim edilmesi gibi koşullar sağlandığı taktirde, sunulan bu faydalar koşulsuz müşteri memnuniyetinin de önünü açacaktır.

Yukarıda sıraladığımız e-lojistiğin özü olarak tanımlanabilecek bu beş maddeyi uygulayabilmek için; e-lojistik stratejileri oluşturmak, planlama yapmak, ortaklıklar kurmak ve teknolojiyi kullanmak gerekmektedir. Hız odaklı ve müşteriye özgü oluşturulan hizmetler, e-lojistiğin göze çarpan ilk özelliklerindendir.

Türkiye’de e-lojistik uygulamaları

E-lojistik Türkiye için çok yeni bir hizmet türüdür. UND, UTİKAD, RODER, KARİD gibi lojistik ve taşımacılık sektör derneklerine kayıtlı bin beş yüzü aşkın lojistik işletmesi bulunmasına karşılık, e-lojistik uygulayanların sayısının azlığı üzücü bir gerçektir. Birçok işletmenin teknolojik yatırımları büyük bir maliyet kalemi olarak görmeleri sebebiyle, bu alandaki gelişim oldukça küçük adımlarla sağlanmaktadır. Halbuki, lojistik faaliyetlerin her aşamasında çağa ve koşullara uygun gelişmiş teknolojilerin kullanılması ya da lojistik süreçlerin teknolojiye yatırım yapmış uzman firmaların güvenli ellerine bırakılması işletmelere uzun vadede önemli getiriler sağlamaktadır.

Ülkemizde birçok taşıma işletmesi lojistik yaptığını iddia etmektedir. Oysa ki sürdürdükleri faaliyetler, yukarıda detaylı şekilde anlattığımız, prensipli e-lojistik faaliyetlerinin yanında oldukça amatör kalmaktadır. Bilinmelidir ki “taşıma”, lojistik faaliyetlerinden yalnızca bir tanesidir. İşletmelerin gerçek anlamda e-lojistik uygulamalarına geçişi, ancak müşterilerin sorguladığı bir hizmet ağını kurabilmeleri ile mümkün olabilecektir. Bunun için de, gerekli altyapı eksikliklerinin giderilmesi ve internetten yapılan işlemlerin daha güvenilir hale getirilmesi gereklidir. Bilişim teknolojilerine daha fazla önem verilmeli ve yatırım yapılmalıdır. Bunun yanında mesleki eğitimi olan, profesyonel insan kaynağı yönetiminin önemine dikkat çekilmeli, bu alanda da oldukça ciddi yatırımlar gerçekleştirilmelidir.

E-lojistik uygulamalarının işletmelere ve müşterilere faydaları

• İşletme faaliyetlerinin düşük maliyet ve az hata ile daha hızlı ve verimli bir biçimde yapılmasına olanak sağlar.
• Müşterilerin çok geniş pazarlarda, daha çok sayıda ürün ve  hizmet hakkında bilgi sahibi olmalarına yardımcı olur.
• İşletmeler, müşterilerinin ihtiyaçlarını daha etkin izleyebilir ve bu sayede karşılıklı etkileşim artar.
• Yer ve zaman faydası sağlar.
• İşletme içi ve dışı iletişim daha kolay gerçekleşir.
• İşletmenin hizmet çeşitliliğini artırır.

Lojistik faaliyetlerde kullanılan bilişim teknolojileri

Lojistik faaliyetlerde kullanılmakta olan bilişim teknolojileri ve yazılımlar çok çeşitli olmakla birlikte belli başlılarını sıralayacak olursak;

• EDI (Elektronik Veri Değişimi),
• Intranet (İşletme ve Çalışanlarla İlişkiler)
• Extranet (İşletme, Tedarik ve Dağıtım Sistem İlişkileri)
• Internet (İşletme ve Müşteri İlişkileri)
• Depo Yönetim Sistemi (WMS)
• Otomatik Tanımlama/ Veri Toplama Sistemleri (Barkod, RFID)
• Araç Takip Sistemleri (GPRS, Coğrafi Bilgi Sistemleri)
• Kurumsal Kaynak Planlama (ERP)
• Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM)
• Sipariş Yönetim Sistemleri