Havayolu taşımacılığı tüm dünyada yaygın olarak tercih edilen lojistik çözümlerinin başında geliyor. Bugün dünyanın her noktasına çeşitli yüklerin hızlı ve güvenli bir şekilde taşınmasını sağlayan havayolu taşımacılığı, hassas sayılabilecek kargoların da güvenilir bir şekilde bir noktadan diğerine ulaştırılmasını sağlama becerisine sahiptir.

Bu hassas yükler arasında yer alan tehlikeli maddeler, genellikle havayoluyla taşınmaktadır. Ancak bu hassas yüklerin taşınabilmesi için hem lojistik sağlayıcıları hem de uluslararası kuruluşlar bir dizi önlem alarak bu maddelerin nasıl taşınacağını yasalarla belirlemiştir.

Havayolu Taşımacılığındaki Tehlikeli Maddeler Nelerdir?

Hava yoluyla taşınan tehlikeli maddeler, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) ve diğer sivil havacılık kurumları tarafından belirlenen kurallar ve yönetmelikler ile belirlenmiştir.

Bu kurallar ve yönetmelikler, tehlikeli maddelerin ambalajlama, etiketleme, işaretleme, taşıma ve güvenlik önlemleri gibi yönetmeliklerini de kapsar. Genel olarak bakıldığında havayolu taşımacılığında tehlikeli sınıfa giren maddeler şöyle sıralanmaktadır;

• Patlayıcı maddeler: Bu kategorideki maddeler, bomba, roket, mayın ve patlayıcı silahların yanı sıra patlayıcı bileşenler ve patlayıcıların imalatında kullanılan malzemeleri içerir. Ayrıca tepkimeye neden olabilecek maddelerin de aynı uçakta bulunması yine bu maddelerin patlayıcı sınıfına girmesine neden olacaktır.

• Yanıcı maddeler: Benzin, yağlar, alkol, çözücüler, boya ve vernik türevlerleri gibi maddeler tutuşan madde sınıfına girmektedir. Bu maddeler havayoluyla taşınıyorsa mutlaka özel bir alanda muhafaza edilmelidir.

• Oksitlenen maddeler: Amonyum nitrat, hidrojen peroksit ve klorat gibi yanıcı maddelerin yanı sıra roket yakıtı bileşenleri ve ateşleme sistemleri gibi maddeler bu sınıfa girmektedir.

• Korozyona neden olan maddeler: Bu kategorideki maddeler, asitler, bazlar ve diğer korozyon yapıcı maddeleri içerir.

Bu maddelerin havayoluyla taşınması, özel prosedürler ve güvenlik önlemleri gerektirir. Havayolu şirketleri, tehlikeli maddelerin uygun şekilde ambalajlandığından, etiketlendiğinden ve işaretlendiğinden emin olmak için sıkı bir denetim süreci uygular. Ayrıca, tehlikeli maddelerin taşınması sırasında özel eğitimli personel ve teknolojik araçlar kullanılır.

Havayoluyla Tehlikeli Madde Taşınırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Gerek yurtiçi gerek yurtdışı bir noktadan diğerine havayoluyla tehlikeli madde taşınımı gerçekleştirilecek ise bu süreçte tüm tarafların ele alması gereken ciddi bir süreçtir. Bu taşımacılık sürecinde dikkat edilmesi gereken başlıklar ise şöyle sıralanabilir;

• Uygun ambalajlama: Tehlikeli maddelerin ambalajlanması, ICAO ve ulusal düzeyde sivil havacılık kurumları tarafından belirlenen kurallar çerçevesinde yapılmalıdır. Ambalajlama, maddenin özelliklerine göre seçilen uygun malzeme ve etiketleme işlemlerini içerir.

• İlgili uyarıların bulunması: Tehlikeli maddelerin taşındığı her bir ambalaj, yasalarla belirlenmiş etiketler veya işaretlemeler ile belirlenmelidir. Bu işaretlemeler, taşımacılık sırasında tehlikeli maddelerin tanınmasını ve doğru şekilde ele alınmasını sağlar. Örneğin, yanıcı ve patlayıcı maddeler taşınıyorsa ilgili işaretler mutlaka yapıştırılmalı veya asılmalıdır. Ayrıca maddelerin nem ve sıcaklık koşullarını gösteren uyarı levhaları bulunmalıdır.

• Belgelerin eksiksiz hazır hale getirilmesi: Tehlikeli maddelerin taşınması için gerekli tüm belgelerin hazırlanması ve lojistik esnasında büyük önem taşır. Tehlikeli maddeler için oluşturulan belgelerde bu maddelerin miktarı, hangi halde bulunduğu ve saklama koşulları detaylı bir şekilde belirtilmelidir.

• Yetkin personel: Havayolu şirketleri, tehlikeli maddelerin taşınması için bu işte yetkin ve personel kullanmak mecburiyetindedirler. Bu sayede lojistik sırasında maddelerin doğru şekilde bir noktadan diğerine aktarılmasını ve güvenlik kurallarına uyulmasını sağlar.

• Güvenlik önlemleri: Havayolu şirketleri, tehlikeli maddelerin taşınması sırasında uygun güvenlik önlemlerini sağlamalıdır. Bu önlemler arasında, tehlikeli maddelerin ayrı olarak taşınması, yüksek güvenlikli kargo bölümlerinde taşınması ve uygun teknolojik araçların kullanılması yer alır.

• İzlenebilirlik: Havayolu şirketleri, tehlikeli maddelerin taşınması sırasında maddelerin konumlarını izlemek için GPS sistemleri kullanarak olası tüm acil durumları anlık olarak takip edebilmektedir.