Tedarik planlama aşamasından başlayıp ürünün tüketiciye teslimine kadar uzanan dağıtım kanalı içinde pek çok kurum veya kuruluş yer almaktadır. Lojistik faaliyetlerinde başarı elde edebilmek için dağıtım kanalı yönetimi oldukça önemlidir ve dikkat edilmesi gereken konular arasında yer almaktadır. Dağıtım kanalları, üretim ve tüketim noktası arasındaki akışı sağlamaktadır. Tedarik zincirinin başarılı bir şekilde yönetimi için operasyona uygun olan dağıtım kanalının seçimi oldukça önemlidir. Süreç yönetimi aynı zamanda iletişim, uzmanlık ve geniş bilgi birikimi sunar. Dağıtım kanallarının iyi bir şekilde yönetilmesi firmalara hız, güvenlik ve esneklik avantajı sağlar.

Dağıtım Kanalları Neden Önemlidir?

Üretici, toptancı, perakendeci ve tüketici en geniş kapsamıyla dağıtım kanalı unsurları arasında yer almaktadır. Dağıtım kanalları ürün özellikleri ve diğer birçok değişkene göre farklılık göstermektedir. Dağıtım kanallarının rolü ve avantajları ile ilgili aşağıda bilgi verilmiştir:

• Dağıtım kanalları planlama ve satış faaliyetlerinde uzmanlık sunar. Ayrıca yeni ürünler yaratmaya yardımcı olur. Tüketiciye satış öncesinde ve sonrasında hizmet verilmesini sağlar. Tüketicilerle doğrudan temas kurmayı sağlayan dağıtım kanalları hem iyi satış oranı sağlar hem de üreticilere doğru geri bildirimler verir.
• Lojistik operasyonların planlanmasında ve dağıtımda verimliliği artırır. Ara kanallar, müşterilerle direkt iletişim kurarak satış sürecini daha kolay hale getirir. Üretici ile tüketici arasında boşluğu doldurarak işlem sayısını azaltır. Böylece süreçler daha verimli hale gelir.
• Ürün üretme konusunda uzman olan üreticiler tüketicilerin ihtiyaç duyduğu talepleri karşılayacak şekilde ürün imal ederler. Toptancıların uzmanlık alanı ise çeşitli ürünleri daha fazla sayıda perakendeciye ulaştırmaktır. Perakendeciler ise daha fazla nihai müşteriye daha az miktarda malların geniş yelpaze içinde satışı konusunda uzmandır. Bu sayede tüketiciler, bir ürünü belirlenen üretim tesisinden sipariş vermek yerine, uygun bir zamanda kendisine en yakın mağazadan alır.

Dağıtım kanalı aşamaları ürünün teslim noktasının nihai tüketici ya da endüstriyel tüketici olmasına göre değişiklik göstermektedir.

Dağıtım Kanalı Çeşitleri Nelerdir?

Dağıtım kanalları çeşitleri ürünün teslim noktasına ve ürünün özelliklerine göre değişiklik göstermektedir. En temel haliyle tüketim malları ve endüstriyel mallar olmak üzere ikiye ayrılan dağıtım kanalları için detaylı bilgiler aşağıda yer almaktadır:

Tüketim Malları Dağıtım Kanalları:

• A Kanalı: İmalatçı-Nihai Tüketici.
• B Kanalı: İmalatçı-Satıcı-Nihai Tüketici.
• C Kanalı: İmalatçı-Distribütör-Satıcı-Nihai Tüketici.
  Bu kanal, çok sayıda perakendeciye ulaşmak için idealdir. Üretici az sayıda toptancıya ulaşarak çok sayıda perakendeci ile iletişim kurma zahmetinden kurtulur. Toptancılar, üreticiden çok miktarda ürün alır ve az miktarlara ayırarak perakendecilere satar.
• D Kanalı: Üretici-Komisyoncu-Distribütör-Satıcı-Nihai Tüketici

Endüstriyel Mallar Dağıtım Kanalları:

• E Kanalı: İmalatçı-Endüstriyel Tüketici
• F Kanalı: İmalatçı-Endüstriyel Toptancı-Endüstriyel Tüketici
• G Kanalı: İmalatçı-Komisyoncu-Endüstriyel Tüketici
• H Kanalı: İmalatçı-Komisyoncu-Endüstriyel Toptancı-Endüstriyel Tüketici

Yüksek maliyetli endüstriyel ürünler için sıklıkla tercih edilen kanal, E kanalıdır. Dağıtım kanalları stratejileri belirlenirken bu alternatif kanallar arasından seçim yapılır.

Dağıtım Kanalları Neye Göre Seçilir?

Dağıtım kanalı seçimi firmanın hedef kitlesi ve ürün özellikleri başta olmak üzere birçok faktöre göre değişiklik gösterir. İşletmenin hedef kitlesi, amaçlarını da belirlediği için şu faktörler de seçim yaparken değerlendirilir:

• Ürünün özellikleri,
• Hedef kitlenin ürüne ulaştığı kanallar,
• Hedef kitlenin rekabet durumu,
• İşletmenin maddi gücü, hedef kitlesi, mal karması, kanal deneyimi ve ilişkileri,
• Çevresel faktörler.

Dağıtım kanalları ve lojistik yönetimi işletmenin operasyonlarının sürdürülebilirliği ve müşteri memnuniyeti açısından oldukça önemlidir. Dağıtım kanallarının doğru ve etkili yönetimi ile ürünler tüketicilere en kısa sürede ulaştırılır ve işletmenin verimliliğin de artış sağlanır.