Deniz taşımacılığı, uluslararası yük ve eşya taşımacılığı operasyonlarında en çok tercih edilen taşıma modlardan biri olarak öne çıkmaktadır. Farklı ülke ve kıtalarda yer alan çok sayıda limanın sağlamış olduğu geniş erişim ağı denizyolu taşımacılığının tercih edilme sebepleri arasında yer almaktadır. Yapılan son araştırmalara göre dünyada kapasite bakımından en yüksek hacmine sahip limanlar arasında, Çin’in Şangay Limanı ilk sırada yer alır. 42.010.000 TEU işlem hacmine sahip bu limandan sonra ikinci sırada 36.600.000 TEU ile Singapur Limanı gelir. Uluslararası deniz taşımacılığı yapılırken sıklıkla tercih edilen limanlar ve işlem hacimleri aşağıda yer almaktadır:

Türkiye’nin Limanları

Global ticaretin önemli aktörlerinden olan Türkiye limanlar açısından oldukça fazla sayıda alternatife sahiptir. Türkiye’nin limanları bulundukları konum, kapasite, işlem hacmi ve sundukları hizmetler göz önüne alınarak uluslararası operasyonlarda sıklıkla tercih edilmektedir. Türkiye’nin limanlarını bölgesel olarak incelemek gerekirse:

Akdeniz Bölgesi Limanları

Atakaş Limanı, Akdeniz Serbest Bölge, Assan Limanı, İskenderun Demir Çelik Limanı, MIP (Mersin Uluslararası Limanı), Mersin Serbest Bölge (MESBAŞ), MMK Metalurji, QTerminals Antalya, Torosport Ceyhan.

Karadeniz Bölgesi Limanları

Erdemir Limanı, Giresun Port, Karasu Port, Samsunport (Samsun Limanı), Torosport Samsun, Hopa Limanı, Riport.

Ege Bölgesi Limanları

Batıliman, Ege Gübre, İDÇ Limanı, Nemport, Petkim Limanı, Socar Limanı, Çeşme Limanı.

Marmara Bölgesi Limanları

Ambarlı Limanı, Akçansa Çanakkale Limanı, Altaş Ambarlı Limanı, Anadoluport, Asyaport, Borusan Limanı, DFDS Pendik Limanı, Ceyport Tekirdağ, Diler Demir Çelik, DP World Yarımca, Efesanport, Evyapport, Galataport, Kumport, Mardaş, Marport, Poliport, Roda Limanı, Rota Limanı, Yılport, Port Yarımca.  

Dünya’nın En İşlek Deniz Rotaları Nelerdir?

Deniz taşımacılığı küresel ticaretin önemli bir parçasıdır, dünyanın en işlek deniz yollarında kıtalar arasında bağlantı kurar ve yüklerin taşınmasını kolaylaştırır. Bu rotalar uluslararası ticaret için can damarı görevi görerek emtiaları ve mamul malları dünya çapında sayısız limana taşır. Tarih boyunca siyasi ve ekonomik nedenlere bağlı olarak birçok deniz yolu rotası önem kaybetmiş veya önem kazanmıştır. Günümüzdeki en işlek deniz yolu rotalarını sizin için derledik.

Kuzey Atlantik Rotası

Kuzey Atlantik Rotası boyunca, bu güzergahı kapsayan başlıca ülke olan Norveç de dahil olmak üzere birçok ülke yer almaktadır. Norveç gelişen denizcilik endüstrisi ile tanınır ve uluslararası ticarette önemli bir oyuncudur. Ayrıca Birleşik Krallık, İzlanda, Grönland ve Kanada gibi Kuzey Atlantik Okyanusu’na kıyısı olan diğer ülkeler de dolaylı olarak bu yolun sağladığı deniz ticaretiyle bağlantılıdır.

Kuzey Atlantik Yolu, çok çeşitli ürünlerin taşınması için bir kanal görevi görmektedir. Güzergâh, konumu ve bağlantıları nedeniyle öncelikle balıkçılık sektörüyle ilgili malların taşınmasını desteklemektedir.

Balık, karides ve kabuklu deniz ürünleri de dahil olmak üzere taze ve dondurulmuş deniz ürünleri bu güzergah boyunca yaygın olarak taşınmaktadır. Ayrıca petrol ve gaz, denizcilik ekipmanları ve gemi inşa malzemeleri gibi diğer denizcilik ürünleri de bu deniz koridoru üzerinden taşınabilmektedir.

Cebel-i Tarık Boğazı Rotası

Atlantik Okyanusu ile Akdeniz’i birbirine bağlayan stratejik bir geçit olan Cebelitarık , küresel deniz ticaretinde uzun zamandır önemli bir rol oynamaktadır. Bu blog yazısı, Cebelitarık Tarık’ının önemini irdeleyerek, bu stratejik güzergâh üzerinden gerçekleşen deniz taşımacılığı ve ticaretinin gelişimini inceliyor.

Akdeniz’in girişinde yer alan Cebelitarık, Avrupa, Afrika ve Amerika kıtaları arasındaki deniz ticareti için kilit bir geçiş noktası olarak hizmet vermektedir. Kıtalar arasında malların verimli bir şekilde taşınmasını sağlayan hayati bir deniz yolu sunmaktadır.

Cebelitarık Boğazı’nın kolaylaştırdığı deniz ticaretinden birçok ülke faydalanmaktadır. Boğaza komşu olan İspanya ve Fas, artan ekonomik faaliyetlerden ve stratejik avantajlardan yararlanmaktadır. Ayrıca rota Avrupa, Afrika ve Amerika kıtalarını birbirine bağlayarak bu kıtalarda yer alan çok sayıda ülkeye ekonomik fayda sağlamaktadır.

Cebelitarık  rotası üzerinden çok çeşitli yükler taşınmaktadır. Bunlar arasında konteynerli mallar, hammaddeler, petrol ve gaz ürünleri gibi enerji kaynaklarının yanı sıra araçlar, kimyasallar ve tüketim malları da yer almaktadır. Bu rotanın çok yönlülüğü, çeşitli yüklerin sorunsuz bir şekilde taşınmasına olanak sağlamaktadır.

İstanbul Boğazı Rotası

Karadeniz’i Akdeniz’e bağlayan hayati bir deniz yolu olan İstanbul Boğazı, küresel deniz ticaretinde çok önemli bir rol oynamaktadır. Birçok ülke bu stratejik rotadan faydalanmaktadır. Boğaz üzerindeki kontrolü sayesinde Türkiye, uluslararası deniz taşımacılığı için bir geçit görevi görerek ekonomik avantajlar elde etmektedir. Karadeniz’de önemli bir güç olan Rusya, küresel pazarlara erişmek için İstanbul Boğazı’na ihtiyaç duymaktadır. Ayrıca Azerbaycan ve Kazakistan gibi Hazar bölgesindeki ülkeler de uluslararası ticaret yollarına doğrudan bağlantı sağladığı için bu güzergâhtan faydalanmaktadır.

İstanbul Boğazı, petrol, doğal gaz ve diğer emtialar da dahil olmak üzere malların taşınmasını kolaylaştırarak deniz ticaretine önemli ölçüde katkıda bulunuyor.

Coğrafi konumu, alternatif rotaların zaman ve maliyetini azaltarak verimli ve uygun maliyetli nakliyeye olanak sağlamaktadır. Genel olarak İstanbul Boğazı, küresel ticaretin desteklenmesinde ve hizmet ettiği ülkelerin ekonomik büyümesinin teşvik edilmesinde hayati bir rol oynamaktadır.

Neden Denizyolu Taşımacılığı Tercih Edilmeli?

Denizyolu taşımacılığı sahip olduğu özellikler ile pek çok avantaj sunar. Sunmuş olduğu avantajlar ile global ticaret operasyonlarında sıklıkla kullanılan denizyolu taşımacılığının tercih edilme sebepleri ile ilgili şunlar söylenebilir:

• Diğer taşımacılık yöntemlerine göre maliyet avantajı sağlar.
• Büyük miktara ve hacme sahip ürünleri tek seferde taşımak mümkündür. Böylece operasyon süresi kısalır.
• Karayolu ve havayolu taşımacılığından farklı olarak birçok sınır geçişi yapılmadığı için bürokratik süreçler daha kısa sürede tamamlanır.
• Uluslararası gemi taşımacılığı yapılırken ürünlerin yüklenip boşaltılması aşamasında gelişen teknolojiler sebebiyle elleçleme süreçleri çok kısa sürede tamamlanır.
• Diğer taşıma modlarıyla entegre olabilen yapısı nedeniyle ürünler istenilen noktalara güvenle taşınır.

Denizyolu Taşımacılığında Kullanılan Teslim Şekilleri Nelerdir?

Lojistik sektörde kullanılan çok sayıda teslim şekli bulunmaktadır. Bunların bazıları tüm taşıma modlarında ortakken bazıları yalnızca spesifik bir mod için kullanılır. Deniz taşımacılığı teslim şekilleri de hem ortak hem de kendine özel seçeneklerden oluşmaktadır. Tamamını Incoterms 2020 sayfamızda inceleyebileceğiniz teslim yöntemlerinden denizyolu taşımacılığında kullanılan teslim şekillerini aşağıda görebilirsiniz:

• FAS (Free Alongside Ship): Geminin yanında teslim anlamına gelir. Satıcı malların gümrükleme işlemlerini tamamlar ve geminin yanına teslim eder.
• FOB (Free on Board): Anlamı gemiye yükleyerek teslimdir. Satıcı malların gümrükleme işlemlerini tamamlayarak gemiye bindirir.
• CFR (Cost and Freight): Mal bedeli ve navlun ödenmiş olarak teslim demektir. Taşınma masrafı satıcı tarafından ödenir ve satıcının sorumluluğu mallar geminin küpeştesini geçinceye kadardır.
• CIF (Cost, Insurance and Freight): Navlun ve sigorta masrafları ödenmiş olarak teslim anlamına gelir. Denizyolu yük taşımacılığı sona erip mallar ulaşana kadar maddi sorumluluklar satıcıya aittir.

Denizyolu Taşımacılığı Nasıl Yapılır?

Deniz taşımacılığı ve lojistiği yapmak için öncelikle ürünlerin bulundukları noktadan (depo, üretim tesisi, fabrika vb.) limana getirilmesi ve gemiye yüklenmesi gerekir. Tercih edilen taşımacılık çeşidine uygun olarak elleçleme işlemleri tamamlanarak ürünler gemiye güvenli bir şekilde yüklenir. Bu noktada ürünler konteyner, dökme yük veya proje yük alternatifleriyle değerlendirilebileceği gibi ro-ro veya intermodal taşımacılığa uygun olarak taşıma araçlarıyla da gemi aracılığıyla gönderilebilir. 

Kullanılan alternatif ne olursa olsun ürünler güvenli bir şekilde gemiye yüklenir, operasyon sürecinde müşterilere her aşamada bilgi verilir ve ürünler gönderileceği yere hızlı bir şekilde teslim edilir. Diğer taşıma modlarıyla da entegre olan yapısıyla birlikte kapıdan kapıya teslim avantajı sunması nedeniyle uluslararası operasyonlarda sık sık tercih edilir.