Gelişen teknoloji ve hızlı bir şekilde değişiklik gösteren müşteri istek ve ihtiyaçları ile birlikte dünyada tüketim talebinin karşılanabilmesi için, yurt içi ve yurt dışı pazarlara ulaşımın kolayca sağlanabilmesi en temel beklentilerden biri haline gelmiştir. Lojistik ve lojistik yönetimi de tam bu noktada devreye girmektedir. Global rekabetin artması ile etkili lojistik yönetimi daha fazla önem kazanmış, iş hacmini büyütmek ve yeni pazarlara açılmak isteyen firmaların öncelikli olarak önem verdiği konulardan biri olmuştur.

Lojistiğin, işletmelerin planlamalarında önem kazanmasının temel nedenlerinden biri yerel ve uluslararası talebin artması ile birlikte taşıma mesafelerinin uzaması ve taşınacak ürünlerin miktarının artmasıdır. En basit şekliyle lojistik yönetimi nedir sorusunun cevabı; bir ürünün tedarik zincirindeki planlama aşamasından tüketiciye ulaştığı son aşamaya kadar kapsayan tüm sürecin planlanması ve uygulanması durumudur. Doğru şekilde uygulanabilen lojistik tedarik zinciri yönetimi ile verimliliği ve etkinliği arttırmak ve müşterilerin memnuniyeti sağlamak mümkündür.

Lojistik Yönetim Süreci

Doğru bir şekilde yönetilen lojistik yönetimi faaliyetleri firmaların hedeflerine ulaşmasında kolaylık sağlamaktadır. Bu faaliyetler, en temel şekliyle ürünlerin tedarik aşamaları için yapılan planlama, ulaştırma, yönetim organizasyonlarının bütününden oluşmaktadır. Üretim, satış ve operasyon planlaması, talep ve sipariş yönetimi, depo yönetimi, lojistik, envanter ve stok yönetimi gibi süreçleri kapsar. Doğru şekilde planlanmış bir lojistik yönetim süreci, başarılı olmak için son derece önemlidir.

Lojistik envanter yönetimi, firmaların mevcut ve potansiyel talepler hakkında fikir yürütmesi ve hammadde ve ürünlerin planlanması aşamasını içermektedir. Bu sayede tedarik, üretim ve dağıtım faaliyetlerinde etkinlik ve verimliliğin arttırılması sağlanır. Ürün çeşitliliğinde artış yaşanması, ürün taleplerinin artması ve ürün akışının sağlanması envanteri yeterli düzeyde tutma uygulamalarının önem kazanmasına yol açmıştır. Talep ve sipariş yönetiminin temel amacı müşteri ihtiyaçlarını karşılayabilmektir. Depo yönetimi, tüm lojistik zinciri boyunca önemli bir basamak olmakla beraber depolama işlemi bir planlama dahilinde teknik detaylara uygun olarak gerçekleştirilmedir. Ulaştırma aşaması ise, ürünlerin en kısa sürede istenilen noktalara güvenli bir şekilde ulaştırılmasıdır. Ulaştırma faaliyetleri farklı taşıma modları kullanılarak gerçekleştirilir. Bu modlar kısaca karayolu, havayolu, denizyolu, demiryolu ve boru hattı taşımacılığıdır.

Lojistik Yönetiminde Karşılaşılan Riskler

Lojistik faaliyetlerde karşılaşılabilecek olası riskler lojistik sürecini aksatabilir ya da çeşitli kayıplara neden olabilir. Lojistik risk yönetimi sağlamak oldukça önemli bir konudur. Stok yönetiminde oluşan riskler, depolama yönetimindeki riskler ve taşıma riski olarak üç grupta incelenebilir.

Stok yönetiminde oluşabilecek riskler malzeme tedarikinde yaşanan bazı problemlerden kaynaklanabileceği gibi kapasitenin zorlanması sonucunda da yaşanabilir.

Depolama riskleri ise iklimsel, fiziksel, biyolojik ve fonksiyonel risklerden oluşur. İklim riskleri temel olarak nem değişikliği ve iklim değişiklikleri olarak özetlenebilir. Fiziksel riskler; basınç ve kırılma, aşınma, sürtünme risklerini barındırır. Biyolojik risklere, mikroorganizmalar, böcek ve kemirgen türlerinin oluşturduğu riskler örnek verilebilir. Fonksiyonel riskler ise ambalajlama ve etiketleme hataları, kullanılan bilgi sistemlerine ilişkin risklerdir.

Taşıma riski ise lojistik operasyonlardan kaynaklanan risklerden oluşabilir. Yükleme ve elleçleme faaliyetlerinin ya da coğrafi engellerin oluşturduğu riskler, havaalanı ve liman kapasitelerinin getirdiği riskler de taşıma riski kapsamında yer alır.

Doğru Lojistik Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Lojistik faaliyetlerini doğru yönetmek planlı çalışma gerektirir. Sürecin en başından doğru planlama yapılması, başarının ön şartıdır. Planlamanın hatalı yapılması, lojistik süreçlerde aksamalara da sebep olur. Bu yüzden planlama, olası aksaklıkların önlenmesine yardımcıdır. Kriz yönetimi, sadece lojistik sektöründe değil herhangi bir alanda büyük bir avantaj sağlar. Sorunları önceden kestirebilmenin zor olduğu durumlar yaşanabilir, çözüm için sakin kalabilmek gerekir. Lojistik faaliyetleri yönetimi sadece tek bir planla ilerletilmemelidir. Alternatif planları hazırlamak, kriz yönetiminin halkalarından bir tanesidir. Küçük aksaklıklar tüm süreci etkileyebileceğinden önceden hazırlanmış olan alternatif planlar, kriz yönetiminde önemli bir görev üstlenir. Lojistik yönetimi amaçları içerisinde doğru planlama yapmak ve riskleri azaltmak yer alır.

Teknolojiye ve son trendlere uyum sağlamak için yazılımların kullanılması da lojistik yönetimi için dikkat edilmesi gereken noktalar arasında yer almaktadır. Depo yönetim sistemi, stok takip programları, araç takip sistemleri, otomatik tanımlama ve veri toplama sistemleri, sipariş yönetim sistemleri gibi yazılımlar kullanılarak lojistik yönetimi daha etkin ve verimli hale getirilir. Yazılımlar aracılığıyla planlamaya da katkı sağlanabilir. Birbirine bağlı aşamalardan oluşan tedarik zinciri ve lojistik yönetiminde ekip çalışması da önemli bir detaydır. Ekip çalışanları daima koordineli olmalı ve planlamaları birlikte yapmalıdır. Adımlardan herhangi birinde yaşanacak aksaklık diğer adımları da olumsuz etkileyecektir. Çalışanlar bilinçlendirilmeli ve ekip bilinci oluşturulmalıdır. İyi bir lojistik yönetimi güçlü bir ekip çalışması ve planlamayla gerçekleşir.