E-Ticarette Ürün Teslimatı Ne Kadar Hızlı? Ne Kadar Teknolojik? başlıklı makalesi ile Argemonia’nın 21. Sayısına konuk olan Yönetim Danışmanı ve Yazar Coşkun Soyer, teslimatların hızlı bir biçimde müşteriye iletilmesi konusunun, teknolojik gelişimler ile beraber çok farklı boyuta ulaştığını, ürün depolama, toplama, dağıtım alanında devamlı olarak yeni teknolojilerin devreye alındığını ve kullanımlarının gittikçe yaygınlaştığını vurguluyor.

E-ticaretin yıldızı parlamaya devam ediyor. Son iki senelik inanılmaz yükselişte pandeminin etkisi tartışılmaz ama pandemi olmasaydı da buna benzer rakamlar bekleniyordu. Bu büyüme ile ilgili çarpıcı bir rakam var. Önümüzdeki beş yıl içinde global ölçekte e-ticaret artışının 1,5 trilyon dolar olacağı hesaplanıyor ve her 1 milyar dolarlık artış için 93 bin metrekare yeni e-ticaret depo alanına ihtiyaç olacak. Bunun anlamı, önümüzdeki beş yıl için yaklaşık 140 milyon metrekare yeni e-ticaret depo alanına ihtiyaç duyacağız demektir. Bu hesaplama için daha renkli bir değerlendirme yaparsak, klasik ölçülerde bir futbol sahası yaklaşık 7 bin metrekarelik bir alan kaplıyor. Sonuç olarak, önümüzdeki beş yıl için yaklaşık 20 bin adet futbol sahası büyüklüğünde depoya ihtiyaç var dersek, işin boyutu gerçek anlamda ortaya çıkıyor.

E-ticaret bu çılgın rakamlar denizinde gelişirken, rekabet de aynı ölçüde artıyor. Hepimizin bildiği gerçek; “Siteyi açtım müşterim hazır bekliyor.” şeklinde bir durum yok. E-ticarette klasik rekabet alanları zaten belli; iyi fiyat, kaliteli içerik, reklam, hızlı site, mobil içerik ve çabuk teslimat şeklinde devam ediyor. Özellikle teslimatların hızlı bir biçimde müşteriye iletilmesi konusu, teknolojik gelişimler ile beraber çok farklı boyuta ulaştı. Ürün depolama, toplama, dağıtım alanında devamlı olarak yeni teknolojiler devreye alınıyor.

Yatırım süreçleri pahalı olsa bile, depo içerisinde robot, sürücüsüz forklift, jet gibi araçları kullanmak gittikçe yaygınlaşıyor. Tedarik zinciri yönetimi, tesislerdeki sürücüsüz araçlarla çok daha verimli hâle geliyor. Bu araçlar, yükleme ve boşaltma dahil olmak üzere, bir dizi farklı rol için programlanıp, işlem sürelerinde ciddi bir verimlilik getiriyor. Bunun yanında sürücüsüz araçlar, belirli bir süre sonra yollarda daha fazla görülmeye başlayıp birçok yerde aktif rol alacaklar. Dominos, üç yıldan beri Amerika’da sürücüsüz araçlar ile pizza dağıtım işini deniyor.

Bunun gibi pek çok örnek var, özellikle iş gücü faktörünün önemli olduğu müşteriye teslimat konusunda, son yıllarda çok yeni teknolojiler kullanıma alındı.

E-Ticaret Teslimatlarının Geleceği 3D Yazıcılarda

En popüler konu olan drone ile teslimat, son yıllarda çok hızlı gelişti. Özellikle Google, Amazon, Boeing gibi firmaların yatırımları devam ediyor, ülkemizde de bu konuda çalışmalar var. Bu tür sistemlerin ticari olarak uygulandığı bölgeler henüz kısıtlı olsa da çok yakın bir gelecekte drone ile teslimat sıradan bir sevkiyat metoduna dönüşecek ve çok yaygın olarak kullanılacak.

3D yazıcıların hızla gelişmesi ve evlere kadar girmesi ve teknolojinin de hızla gelişmesi ile hemen hemen her ürünü evde veya işyerinde 3D yazıcı ile elde etmek mümkün olacak.

Aslına bakarsanız, drone ile sevkiyat karayolu ile sevkiyatın havayoluna  aktarılmış şeklinden başka bir metot değil. Bu yüzden konunun uzmanı birçok kişi tarafından büyük bir yenilik olarak görülmüyor. Farklı bir bakış olarak, e-ticaret teslimatlarının geleceğini üç boyutlu (3D) yazıcılarda gören bir düşünce de var. Bu tip yazıcılar şimdiden birçok endüstri alanında çok yaygın kullanılıyor. 3D yazıcıların hızla gelişmesi ve evlere kadar girmesi ve teknolojinin de hızla gelişmesi ile hemen hemen her ürünü evde veya işyerinde 3D yazıcı ile elde etmek mümkün olacak. Örneğin bir spor ayakkabısını evde 3D yazıcı ile basmamız sıradan bir iş hâlini alacak. Böylelikle evde kargoyu beklemek yerine sadece ürün için istediğimiz bir markaya tasarım ücreti vereceğiz veya kendi tasarımımız neden olmasın? Devamında ayakkabı için yazıcının kullanacağı sarf malzemesi ile evde gözümüzün önünde bu ürüne sahip olabileceğiz.

Bilim Kurgu Hızla Gerçeğe Dönüşüyor

“Bütün bunlar için teknolojinin gelişmesi gerekli, bize şimdi yeni teslimat alternatifleri lazım.” şeklinde düşünenlerdenseniz, sizleri de unutmadık. Örnek olarak, siz evde yokken teslimat için yapılabilecekler konusunda kafa yoranlar var. Walmart, ABD’de yoğun rekabetin olduğu soğuk saklanması gereken ürünler ile ilgili, müşteri evde olmasa bile buzdolabına ürünün girdiği bir sistem geliştirdi. Bu sistemden yararlanmak için müşterinin bazı ön koşulları yerine getirmesi gerekiyor. Bu da ev sigortası sistemi içerisinde yer alan otomatik ev girişi ve kamera sistemlerini gerektiriyor. Sistemin çalışması, müşteri siparişlerinin kurye tarafından ev kapısına getirilmesi ile başlıyor.

Burada müşteri, kameradan kuryeyi görüyor ve ev kapısını uzaktan veya gönderdiği kod ile kuryenin açmasını sağlıyor. Kurye eve girdikten sonra bütün hareketleri kameralar tarafından izleniyor ve ürünleri buzdolabına yerleştiriyor. Evden çıkıyor, burada sistem kuryenin bütün hareketlerini kaydedip hırsızlık, güvenlik, mala zarar verme gibi konularda müşteriye güvence veriyor. Güzel ülkemizde eve ayakkabıyla girilmeyeceği için bu uygulamaya bir de galoş ekleyip hemen başlatabiliriz.

Işınlama teknolojisi için daha erken ama e-ticaretteki rekabet, bu konudaki gelişmeleri de hızlandıracak çünkü rekabetin olduğu alana inanılmaz yatırım ve para akıyor.

Bu örnekleri çoğaltabiliriz; bu konuda rekabet ve teknoloji bizi çok farklı yerlere getirecek. Hatta sadece bilim kurgu olarak gördüğümüz bazı konulardaki gelişmeleri çok daha hızlı görebileceğiz. Örnek olarak, geçmiş yıllardan çok sevdiğim bir dizi hemen aklıma geliyor. Uzay Yolu-Star Trek dizisini hemen hatırlayacaksınız. Atılgan uzay gemisi, Kaptan Kirk, Mr. Spark hâlâ unutamadığım karakterlerdir. Bu dizide inanılmaz bir teknolojiden yararlanıyorlardı. İnsanları taşımak için ışınlama teknolojisi kullanılıyordu. Bu sadece filmlerde olur diyebilirsiniz. Ama bu şekilde düşünenlere Stanley Kubrick’in efsanevi 2001: A Space Odyssey filmini hatırlatmak isterim. Filmde görüntülü telefon (evet biraz büyüktü!), kredi kartının farklı kullanım şekilleri gibi birçok teknolojik yenilik bir bilim kurgu ögesi olarak yer alıyordu. Ama şimdi hepsi var.

Belki ışınlama teknolojisi için daha erken ama e-ticaretteki rekabet, bu konudaki gelişmeleri de hızlandıracak çünkü rekabetin olduğu alana inanılmaz yatırım ve para akıyor. Bunu COVID-19 aşısı için yapılan çalışmalarda gördük. Normalde 5-10 sene sürecek bir çalışma bir senede bitirildi. Belki biraz hızlı oldu, insan sağlığı gibi önemli bir konu olduğu için bu kadar hızlı bir çalışma çeşitli kuşkular uyandırdı ama elimizde teknolojik bir gelişme var.

Sonuç olarak; e ticaret hızla büyüyor, rekabet de hızla artıyor. Bu konunun her alanında çok farklı uygulamalar ve gelişmeler hızla hayatımıza girecek. Önemli olan bu değişimi ortaya çıkaran teknolojik gelişimini yapabilecek seviyede olmak. Gerisi zaten geliyor.