Havayolu kargo taşımacılığı, güvenli, hızlı ve esnek olması nedeniyle oldukça sık tercih edilen bir taşımacılık yöntemidir. Ayrıca farklı türdeki yüklerin taşınmasına olanak verdiği için birçok avantajı da bünyesinde barındırır. Havayolu kargo türleri kendi içinde genel kargolar, özel kargolar ve tehlikeli maddeler olmak üzere üç ana kategoriye ayrılabilir. Bu kategorilerde yer alan kargo çeşitlerine aşağıda örnekler verilmiştir:

• Genel Kargolar: Herhangi bir özel taşıma koşuluna gerek olmayan kuru ve temiz kargolardır.
• Özel Kargolar: Lojistik süreçlerde özel işlemlere ihtiyaç duyulan kargolardır. (Bozulabilir kargolar, canlı hayvanlar, yumurtalar, çiçekler, heykel veya resim gibi değerli mallar vb.)
• Tehlikeli Maddeler: İçinde zehirli, patlayıcı, yoğunlaştırıcı bulunan maddelerdir. (Alev alabilen maddeler, yanıcı maddeler vb.)

Özel Kargolar ile İlgili Bilgiler

Özel kargo kategorisinde yer alan pek çok kargo çeşidi vardır. Bunların depolanması, taşınabilmesi ve elleçlenebilmesi için özel koşullara ihtiyaç duyulur. Havayolu taşımacılığı kargo türleri arasında yer alan özel kargolar ile ilgili detaylı bilgiler aşağıda yer almaktadır:

• Canlı Hayvanlar: Taşınacak hayvanın olduğu taşıma ünitesi IATA Canlı Hayvan Düzenlemeleri’ne uygun olmalıdır. Taşıma ünitesi üzerine doğru etiketlerin yapıştırılması oldukça önemlidir.
• Bozulabilir Bitkiler ve Gıda Maddeleri: Isı, basınç ve nem gibi faktörlere bağlı olarak bozulma veya çürüme riski olan maddelerdir. Bu nedenle oldukça hassas olarak değerlendirilirler. Çiçek, sebze, meyve, balık, et gibi ürünler bu sınıfta yer alır.
• Islak Kargolar: Islaklık ya da nem bırakma potansiyeli olan veya IATA Tehlikeli Maddeler Düzenlemeleri içerisinde yer almayan ancak sıvı üretebilen kargolardır. Üst üste istiflenmeleri aşamasında kurallara uyulması gereken bu ürünler su sızdırmaz kaplar ile taşınmalı, kaplar üzerine uygun etiketler yapıştırılmalıdır.
• Ağır Kargolar: Otomobil ve makine aksamı benzeri yükleri ifade eder. Ürünlerin nitelikleri gereği yükleme ve boşaltma ekipmanlarının nitelikleri operasyona uygun olacak şekilde ayarlanmalıdır.
• Değerli Kargolar: Altın, elmas gibi değerli madenler ile hisse senedi gibi ürünler bu sınıfta yer almaktadır. Bu kapsama giren ürünler lojistik havayolu taşımacılığı operasyonları esnasında karışık kargolar içine kabul edilemez. Kargonun üzerinde kıymetli olduğunu gösteren etiketler bulunmalı ve uygun şekilde ambalajlanmalıdır.

Hava Kargolarda Tehlikeli Maddelerin Özellikleri Nelerdir?

Tehlikeli maddeler, yapıları gereği çok sıkı kontrol altındadır ve havayolu lojistiği ile taşınmalarına sadece özel koşullar altında izin verilmektedir. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün standartlarına göre havayoluyla taşınması yapılacak tehlikeli maddelerin aşağıdaki özelliklere sahip olmaları gerekir:

• Madde su ile temas edince yanıcı gaz çıkarıyorsa,
• Madde hızlı yanma özelliğine sahipse,
• Katı madde çarpma ve sürtünmeden dolayı yanma ve patlama özelliği gösteriyorsa,
• Madde dururken oksijen gazı çıkarıyorsa,
• Madde göze zarar veriyorsa,
• Madde kendiliğinden ayrışarak patlamaya sebep oluyorsa,
• Sıvı bir maddenin kap içindeki parlama noktası 60,5 dereceden ve gerçek kaynama noktası 35 dereceden azsa,
• Madde diğer maddelerle tepkimeye girme özelliğine sahipse.

Tehlikeli madde sınıfına giren ürünler, havayolu taşımacılığında kargo tipleri arasında taşıma esnasında dikkat edilmesi gereken en önemli yük grubunu oluştururlar. Tehlikeli madde taşımacılığı yapılırken bu maddelerin uygun koşullarda elleçlendiğinden emin olmak gerekir. Havayolu taşımacılığında yüklemeden istiflemeye, transferden etiketlemeye kadar tüm aşamalarda doğru teknikler kullanılmalıdır.

Havayolu Taşımacılığında Hangi Belgeler Kullanılır?

Havayolu yük taşımacılığı esnasında kullanılan belgeler, ulusal ve uluslararası standartlara uygun olarak düzenlenmekte ve operasyonun güvenli şekilde gerçekleşmesini sağlamaktadır. Lojistik operasyonlar sırasında en çok kullanılan belgelere aşağıda değinilmiştir:

• Konşimento: Transfere konu olan ürünlerin alıcı, gönderici ve taşıyıcı bilgilerini; ürünlerin değerini ve taşıma koşullarını; ürün hacim ve ağırlığı gibi bilgileri içermektedir.
• Ara Konşimentolar
• Kargo Manifestosu
• Kargo Transfer Manifestosu

Hava kargo hizmetleri esnasında gerekli belgelerin bulunması operasyonun tamamlanması açısından büyük önem taşır.