Tedarik zinciri, en genel tanımıyla hammaddelerin ürün ya da hizmete dönüştürülerek nihai kullanıcılara ulaştırıldığı sistemleri kapsamaktadır. Tedarik zinciri ürün ya da hizmetlerin nihai kullanıcıya ulaşacağı süreçteki bilgi ve malzeme akışını, lojistik planlamalarını ve insan kaynağı gibi adımları kapsadığı için tüm işletmeleri yakından ilgilendirir. Üretim, stok yönetimi, hammadde veya malzeme temini, depolama, paketleme, dağıtım, satış, müşteri ilişkileri yönetimi gibi süreçler tedarik zinciri faaliyetleri içerisinde yer aldığı için iyi planlanmış bir zincir firmaların verimliliğini arttırmaktadır.

Tedarik Zinciri Çeşitleri Nelerdir?

Tedarik zinciri çeşitleri temel olarak altı başlıkta incelenmektedir:

• Yüksek verimli tedarik zinciri modeli: Rekabetin yüksek olduğu, ürünler arasında pek farkın olmadığı, en önemli rekabet aracının fiyat olduğu çimento ve demir gibi sektörlerde tercih edilmektedir.
• Hızlı tedarik zinciri modeli: Dönemsel trendlere uygun, kısa ömürlü ürünlerin geliştirildiği sektörlerde tercih edilmektedir. Hazır giyim ve kıyafet sektörü için en uygun model olan bu yöntemde müşterilerin en önemli beklentisi firmaların sürekli stokları yenilemesidir.
• Devamlı akım tedarik zinciri modeli: Arz-talebin her zaman istikrarlı olduğu ve bilgi akışının doğru şekilde ilerlediği yapılar için idealdir. Bu modelde rekabet, hizmet seviyesindedir. Tedarik zinciri yapısı gereği önceden planlanır.
• Kıvrak tedarik zinciri modeli: Müşteriye özel üretim yapan firmalar için en ideal modeldir. Talepler genel olarak net değildir; çünkü sipariş üzerine üretim yapılmaktadır. Küçük miktarlarda üretim yapabilen firmalar tarafından tercih edilmektedir.
• Özel tasarım tedarik zinciri modeli: Genelde bilgisayar ve otomobil sektöründe tercih edilmektedir. Ürünlerin özellikleri genellikle belirlidir ve satış tahmini yapmak çok zordur. Hızlı tedarik akışı için en çok talep edilen ve popüler ürünler stokta bulunmalıdır.
• Esnek tedarik zinciri modeli: Talebin yüksek ve satışların uzun dönem olduğu firmalar tarafından tercih edilmektedir. Müşterilerin ihtiyacına göre hızla uyarlama yapılabilmelidir.

Tedarik Zinciri Aşamaları Nelerdir?

Tedarik zinciri nedir sorusuna hammaddenin ürün veya hizmete dönüştüğü ve son kullanıcıya ulaştırıldığı lojistik sistemlerdir şeklinde cevap verilebilir. Bu süreç içinde tedarikçi, üretici, toptancı, lojistik hizmet sağlayıcıları, perakendeciler ve tüketiciler yer alır. Farklı özelliklere sahip tedarik zinciri modelleri bulunur. Üretim, stok yönetimi, malzeme tedariği, dağıtım ve satış gibi aşamalar da birbirini takip eder. Tedarik zincirinin temel evreleri kısaca şöyle açıklanabilir:

• Talep ve siparişlerin yönetilmesi: Müşteri siparişlerini karşılamak için işletme faaliyetleri düzenlenir.
• Satınalma: Üretim için gerekli olan malzemeler en kısa sürede temin edilir.
• Planlama: Üretim süreci maliyetler hesaplanarak planlanır.
• Üretim: Satın alınan malzemeler doğru araçlarla hızlı ve yüksek performanslı bir şekilde ürünlere dönüştürülür. Tedarik zinciri faaliyetleri açısından büyük önem arz eder.
• Envanter yönetimi: Üretim planı için gerekli olan malzemelerin stok sayıları belirlenir ve kontrol edilir.
• Depo yönetimi: Stokların nasıl depolandığı ile ilgilidir. Ürünlerin depolanma ve dağıtıma hazır hale getirilme süreçlerini kapsar.
• Taşıma: Tüketime hazır hale gelen ürünler, depodan alınır ve müşteriye ulaştırılır.

Tedarik Zinciri Yönetimi Nasıl Yapılır?

Tedarik zinciri yönetimini sağlıklı bir şekilde yapabilmek için tedarik zincirinin tüm aşamalarına hakim bir lojistik firmasıyla çalışmanın birçok avantajı bulunmaktadır. Planlama, sipariş, depolama hizmetleri, stok yönetimi, sevkiyat gibi pek çok önemli süreç hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. 

Bunun için lojistik yaklaşımıyla tedarik zinciri yönetimi tercih edilebilir. Entegre lojistik çözümleri ile firmaların tedarik zinciri daha kolay yönetilebilir. Bu yöntem sayesinde firmanın tedarikçileri ve müşterileri ile iletişimi sağlanabilir ve onlardan gelen bilgi akışı takip edilebilir. Tedarik zincirinin deneyimli ve tecrübeli bir ekip ile yönetilmesi firmanın verimliliğini de otomatik olarak artırır.

Tedarik Zinciri Yönetiminin Amaçları Nelerdir?

Firmaların hizmet kalitelerini artırmak, müşteri memnuniyeti kazanmalarını sağlamak, verimliliği sağlamak gibi pek çok avantaj sunan tedarik zinciri yönetimi bazı amaçlara da hizmet eder. Tedarik zinciri yönetimi temel amaçları şu şekilde listelenebilir:

• Kesintisiz malzeme, servis ve bilgi akışı sağlayarak üretimi düzenli hale getirmek ve sürdürmek,
• Stok maliyetleri ve kayıpları minimuma indirgemek,
• Ürünün kalite standartlarını korumak,
• Güvenilir tedarikçilerle çalışmak ve süreklilik sağlamak,
• Mal ve hizmetleri düşük maliyetlerle elde etmek,
• Firmanın rekabet gücünü artırmak ve itibarını yükseltmek,
• Girdileri garanti altına almak,
• Tedarik süresine bakılarak, firmanın taleplere ve değişikliklere daha hızlı cevap vermesini sağlamak,
• Tüketici taleplerine göre ürünün kalitesini artırmak,
• Firmayı yeni teknolojilere yönlendirmek.

Tedarik zinciri yönetimi bileşenleri arasında yer alan üretim, envanter, taşıma, yer ve bilgi unsurları oldukça önemlidir. Firmanın verimliliğini artırmak için tedarik zinciri yönetiminde bu bileşenleri göz önünde bulundurmak gerekir.

Tedarik Zinciri Yönetiminin Avantajları Nelerdir?

Tedarik zinciri yönetimi uygulamaları firmalar açısından oldukça büyük avantajlar sağlar. Bir ürünün üretilebilmesi için hammadde tedarikinden, ürünün alıcıya ulaştırılması için dağıtım süreçlerine kadar tüm aşamaları planlar. Bu sayede daha planlı bir ilerleme ve kaliteli hizmet sunulması söz konusu olur. Tedarik zinciri yönetiminin sunduğu avantajlar aşağıda verilmiştir:

• Teslimatlar zamanında ve sorunsuz olarak gerçekleştirilebilir. Bu sayede müşteri memnuniyeti ve sadakati artar,
• Planlı ve düzgün işleyen bir tedarik zinciri maliyetleri azaltılmasına destek sağlar,
• Kaynaklar etkili ve doğru bir şekilde kullanıldığı için verimlilik artar,
• Üretim aksamadan devam eder,
• Öngörülemeyen talep oluşumlarına daha hızlı yanıt verilebilir. Bu sayede müşteri memnuniyeti yüksek olur.

Lojistik ve tedarik zinciri yönetimi içinde önemli bir yere sahip olan entegre lojistik çözümleri firmaların ileriye dönük ihtiyaçlarını tespit ederek planlama yapmasını sağlar. Bu sayede daha uzun vadeli avantaj elde edebilmek açısından önemlidir. Entegre lojistik hizmetleri, lojistik firmaları tarafından verilen neredeyse tüm ek hizmetleri kapsar.