Yapay Zeka Hem Dönüşüyor Hem de Dönüştürüyor

Gelecekte, geçmişten gelen geleneksel yöntemlerin çok uzağında olacağımızın ipuçlarını bugün görebiliyoruz. Artık günlük yaşantımızda bile yapay zekânın izlerine sıklıkla rastlar hâle geldik. Günümüzde ise yapay zekâ, nesnelerin interneti (IoT), davranışların interneti (IoB) ve büyük verinin hayatımızdaki etkinliğini artırması her geçen gün yeni bir teknoloji ile tanışmamızı sağlıyor.

Dünya büyük bir hızla değişiyor ve bu değişimlerin hepsi bizim geleceğimizin nasıl şekilleneceği ile nereye doğru evrileceğinin birer göstergesi. Buhar, elektrik ve internet derken insanlık, tarih boyunca bütün endüstri devrimlerini sırasıyla yaşadı ve yaşamaya da devam ediyor. Teknoloji ve değer zincirlerinin bir organizasyonu olan Endüstri 4.0, yapay zekâ, nesnelerin interneti (IoT), davranışların interneti (IoB) ve büyük verinin hayatımızdaki etkinliğini artırması her geçen gün yeni bir teknoloji ile tanışmamızı sağlıyor.

Özellikle yapay zekâ ile geliştirilen teknolojiler iş dünyasında kullanılmaya başladığından bu yana iş süreçleri fazlasıyla kolay ve sistematik bir hâl almaya başladı. İnsanlar, internet teknolojilerinin sunduklarıyla aynı anda birden çok işlemi gerçekleştirme imkânı buldu. Bu da insanın varlığını ve herhangi bir iş yaparken geçirdiği süreyi daha efektif kullanabilmesine olanak sağladı.

Artık günlük yaşantımızda bile yapay zekânın izlerine sıklıkla rastlar hâle geldik. Bu sürecin bu kadar hızlı ilerlemesinin asıl sebebi pandemi oldu. Pandemiyle birlikte ciddiyetine varılan dijitalleşme konusunda şirketler hızlı bir dönüşüme gidince iş süreçlerindeki dijitalleşme bazlı değişimler kalıcı hâle geldi. Gelecekte, geçmişten beri süregelen geleneksel yöntemlerin çok uzağında olacağımızın ipuçlarını bugün görebiliyoruz. Bu yüzden sürece ayak uyduranlar, geleceğin kodlarına bir adım daha yaklaşmış olacak.

2023’te Trend Davranışların İnterneti Olacak

Davranışların interneti (IoB) ile dünya, daha bütünsel çalışan, müşteri deneyimine doğru bir yolculuğa çıkıyor. Akıllı ürünlerin birbirleriyle iletişim kurarak entegre bir biçimde uyumla çalışmasını sağlayan nesnelerin interneti teknolojisi kapsamında geliştirilen çalışmalar 2023’te farklı bir deneyimle karşımıza çıkacak. Nesnelerin interneti kavramı altında geliştirilen ve davranışların interneti olarak adlandırılan yeni kavram 2023 yılında öne çıkacak teknoloji trendlerinin başında gösteriliyor. Müşterilerin ve kullanıcıların davranışlarını analiz ederek, şirketlerin stratejik yaklaşımlarını şekillendirmesi beklenen davranışların interneti satış ve pazarlama odaklı bir IoT teknolojisi olarak ön plana çıkıyor.

Şöyle ki IoB, bir yandan müşteri davranış psikolojisini etkileyip değiştirdiği gibi bir yandan da değer zincirini yeniden oluşturuyor. Birçok müşteri, firmaların kendilerinden belli verileri ücretsiz şekilde temin etmesini, hukukî olarak, olumsuz karşılasa da artık bu veri paylaşımının, kendilerini tatmin edecek, inovatif, yeni ve kaliteli hizmetler doğurduğunun farkında.

Ürün veya hizmet önermesi ya da konunun pazarlama stratejilerinin bir unsuru olarak kullanılmasının ötesinde IoT, sektörlere birçok olanak sağlıyor. İşletilen süreç ve cihaz ile ilgili birçok veriyi anlık okumak mümkün hâle gelebiliyor ve hatta bu verilerden yola çıkarak akıllı bir algoritmalar ile verimliliği artırıcı hızlı kararlar alınabiliyor. Fakat IoT, IoB olmadan bir şey ifade etmiyor. İnternete taşınan nesnelerin davranışları ve bu nesneleri ilgili süreçlerde kullanmaya çalışanların davranışları, kritik cihaz, ürün ve malzemelerin davranışlarının da analiz edilmesi ve karar algoritmalarına dâhil edilmesi gerekiyor. Ancak bu şekilde maksimum fayda sağlanabilecek.

Davranışların interneti ile dünya, daha bütünsel çalışan, müşteri deneyimine doğru bir yolculuğa çıkıyor. Akıllı ürünlerin birbirleriyle iletişim kurarak entegre bir biçimde uyumla çalışmasını sağlayan nesnelerin interneti teknolojisi kapsamında geliştirilen çalışmalar 2023’te farklı bir deneyimle karşımıza çıkacak.

Pazarlama da Dijital Hale Evrildi

Dijitalleşme etkinliğini tüm sektörler üzerinde artırsa da kalıcı olacağının en net hissedildiği alanlardan biri pazarlama oldu. Dijital pazarlama, dijital kanalları kullanarak potansiyel müşterilere ürün veya hizmetlerin pazarlanmasıdır. Efektif bir dijital pazarlama faaliyeti; sosyal medya yönetimi, arama motoru optimizasyonu, sosyal medya, dijital reklam, içerik pazarlaması, e-mail pazarlama gibi tüm araçların aynı amaç için etkin bir stratejisi dâhilinde, bir bütün olarak kullanılmasını kapsar. Günümüzde, şirketlerin hedefleri, ölçeği ve iş modeli ne olursa olsun mesajını doğru kişiye, doğru zamanda, minimum maliyetle ulaştırmasının en iyi yolu dijital pazarlamadır.

Yeni teknoloji trendleri ile gelişen pazarlama sektöründe yapay zekâ daha kapsamlı bir kişiselleştirmeye imkân sunarken, artırılmış gerçeklik (AR) teknolojileri ise daha çok ürün keşfini desteklemek için ön plana çıkıyor. Bu doğrultuda AR/VR uygulamaları nihaî tüketicilere henüz geniş ölçüde ulaşmamış olsa da ticari kullanımlar hayata geçmeye başladı. Ulaştığı geniş vizyon ile fırsatlarla dolu bir sektör hâline gelen dijital pazarlama her geçen gün yenilenmeye devam ediyor. 2023 yılında sektöre; nesnelerin interneti, davranışların interneti, metaverse reklamcılığı, NFT trendlerin yön vereceği öngörülüyor.

IoB, Güvenlik Zincirinde Nasıl Bir Kırılma Yaratıyor?

Nesnelerin interneti, tüketici seçimini etkiliyor ve değer zincirini yeniden şekillendiriyor. Kullanıcılar IoB platformlarının gerektirdiği tüm verileri sağlama konusunda temkinli davransa da gelecekte bu konuya bakış daha olumlu hâle evrilecek. Bir şirket için imajını değiştirebilmek, ürünleri müşterilerine daha etkin bir şekilde pazarlayabilmek ya da bir ürün veya hizmetin müşteri deneyimini iyileştirebilmek anlamına geliyor. Örneğin, bir işletme, verimliliği ve kaliteyi artırmak için bir kullanıcının hayatının her yönüyle ilgili veri toplayabilir.

Tüm avantajlarının yanında aslında IoT, gizlilik ve güvenlikle ilgili endişelere yol açıyor. Ancak uzmanlar, IoT’nin teknolojisi nedeniyle değil, yapı eksikliği veya yasallığı nedeniyle sorunlu olduğu görüşünde. IoB’deki sorun ise cihazların, kendilerinin ötesine geçiyor olması. Aslında birçok şirket davranışsal verileri şirket hatları arasında veya diğer yan kuruluşlarla paylaşıyor. Örnek vermek gerekirse pandemi döneminde Amazon, Microsoft ve Google gibi bulut teknoloji devlerinin bulut altyapı yatırımları yaklaşık 20 milyar dolar seviyesine ulaştı. Gartner’ın yaptığı bir araştırmaya göre ise 2025 yılına kadar şu anda kurumsal olarak üretilen verilerin yaklaşık yüzde 75’inin bulut üzerinde oluşturulup işleneceği tahmin ediliyor. Google, Facebook ve Amazon zaten hâlihazırda tek bir uygulama kullanıcısını tüm çevrim içi ekosistemlerine dâhil eden yazılımlar geliştirmeye devam ediyor.

Dijital Pazarlama Hem Müşteri Hem de Firmalar için Birçok Avantaj Sağlıyor

Konuyla ilgili Argemonia’ya değerlendirmelerde bulunan Walther Kranz Kurucu Ortağı Samet Özetci: “Dijital pazarlama, son yıllarda hızla gelişen teknolojilerle birlikte daha da önem kazandı. Pandemi, internet ve mobil cihaz kullanım oranlarının artmasıyla da günden güne pazar içindeki payı artış göstermekte. Nesnelerin interneti (Internet of Things, IoT) ve davranışların interneti (Internet of Behaviors, IoB) sektöründeki gelişmeler kapsamında ise bu başlıklar dijital pazarlama için yeni fırsatlar yarattı. IoT, fiziksel cihazların internete bağlantı kurmasını ve veri toplamasını sağlarken IoB ise bu verileri analiz etme ve kullanma yoluyla kullanıcıların davranışlarını ve tercihlerini daha iyi anlamamıza olanak tanımaktadır. Ayrıca, IoT ve IoB ile birlikte gelişen diğer teknolojiler örneğin, sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik, dijital pazarlama için daha çok fırsat yaratmaktadır.

Markalar için bu alan henüz daha çok yeni. Dolayısıyla biraz daha halkla ilişkiler açısından iletişim fırsatı oluşturması dikkate alınarak bir iletişim yürütülüyor. Dijital pazarlama, hem müşteriler hem de firmalar için birçok avantaj sağlamaktadır. Müşteriler için bu alan müşterilere doğru ve kişiselleştirilmiş reklamlar sunabilmekte, böylece ilgilendikleri ürün ve hizmetlerle karşılaşabilecekler. Yine bu alan müşterilerin ürün ve hizmetleri daha kolay ve hızlı bir şekilde araştırmasına, incelemesine ve satın almasına olanak tanır. 

Son olarak ise müşterilerin ürün ve hizmetler hakkında daha fazla bilgiye erişebilmelerine ve geri bildirimlerini daha kolay bir şekilde iletebilmelerine olanak tanır. Firmalar açısından olan kısmı da bir o kadar değerli. Dijital pazarlama, firmaların hedef kitlesini daha doğru ve etkili bir şekilde belirleme ve erişme fırsatı ile reklam maliyetlerini azaltmasına ve daha yüksek bir RoI (Return on Investment) elde etmesine olanak tanır. Ayrıca firmaların müşteri davranış ile tercihlerini daha iyi anlamasına ve bu bilgileri ürün ve hizmetlerini geliştirmek için kullanmasına olanak sağlamaktadır. Son olarak firmaların ürün ve hizmetlerinin daha geniş bir kitleye ulaşmasına ve marka bilinirliğini arttırmasına olanak tanımaktadır.

Dijitalleşmenin hızıyla birlikte pazarlama sektöründe birçok değişim öngörülüyor. Bunlar:

• Pazarlama: İnsanların davranışları ve tercihlerini, giderek daha fazla veri toplanarak analiz edilerek ve kullanılarak kişiselleştirilmiş pazarlama yapılmasıdır.
• Artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik: Müşterilerin ürünleri daha iyi tanımasına ve deneyimlemesine olanak tanımaktadır.
• Sosyal medya: Sosyal medya, pazarlama için önemli bir araç olmaya devam edecek. Ancak sosyal medya platformlarının kullanımı, daha fazla analitik verilerle desteklenerek daha kişiselleştirilmiş hâle gelecek.
• Otomatikleştirilmiş pazarlama: Pazarlama otomatikleştirme teknolojileri, özellikle müşteri iletişimi ve satış işlemleri için kullanılacaktır. Bu sayede, pazarlama işlemleri daha verimli ve hızlı hâle gelecek.
• Veri etiği: Verilerin toplanması, kullanılması ve paylaşılması konularında etik kuralların daha sıkı uygulanması ve kurumsal düzeyde veri yönetimi yapılması öngörülmektedir.