Tedarik Zincirinde Lojistik 5.0 Dönemi
  • Ekim 19, 2024
  • Blog

Hızla gelişen bilgi teknolojileri ve dijitalleşme, tüm sektörlerde olduğu gibi lojistik sektöründe de çığır açan değişimleri beraberinde getiriyor. Lojistik sektörünün, endüstri 5.0 toplum modeline verdiği yanıt olarak karşımıza çıkan Lojistik 5.0 bugün sektörün konuştuğu en önemli gündem maddelerinden birini oluşturuyor.

Son elli yılın en hızlı değişen ve gelişen üç sektöründen biri olan lojistik sektörünün bu gelişiminin temelinde, neredeyse ürün ve hizmet üreten tüm sektörlerle yakın ilişki içerisinde olması ve endüstride gerçekleşecek olası değişimlere hemen adapte olabilmesi gerekliliği yatıyor. 

Sektörden talep edilen hizmet türleri, her geçen gün değişime uğrarken endüstriyel süreçlerinde dijitalleşmesiyle birlikte de çeşitleniyor. Endüstri 5.0 teknolojilerinin, lojistik sektörüne entegrasyonunun gündemde olduğu bugünlerde, sektör hiç olmadığı kadar büyük bir değişimin eşiğinde.

Dünden bugüne lojistik sektöründe yaşanan tarihsel endüstriyel evrimlere bakıldığında; su ve buhar gücüyle çalışan makinelerin icadı ile Lojistik 1.0, ulaşımın mekanizasyon yeniliğini beraberinde getirdi. Lojistik 2.0 ile yük elleçlemenin mekanizasyonu kullanılarak yükleme ve boşaltma işlerindeki süre ve personel, önemli oranda azaltıldı. Depo ve Taşıma Yönetim Sistemi uygulamalarının kullanılmasıyla başlayan Lojistik 3.0 döneminde ise DAKOSY, NACCS, ITDS gibi gümrük sistemleri geliştirildi.

Lojistik 1.0, Lojistik 2.0 ve Lojistik 3.0 dönemlerini geçmiş bulunuyoruz. Sektörün henüz yeni adapte olmaya başladığı ve yakın gelecekte bir sonraki aşamaya geçecek olan Lojistik 4.0 dönemiyle de lojistik operasyonlar; nesnelerin interneti, makine öğrenmesi ve yapay zekâ gibi araçlarla başka bir boyuta taşındı.

 Çok yakın bir gelecekte Endüstri 5.0 teknolojilerinin etkin kullanımıyla birlikte hayata geçecek ve lojistik sektöründe köklü değişimlere neden olacak olan Lojistik 5.0; 4.0’ın getirdiği nesnelerin interneti (loT), Al, büyük veri ve robotik gibi dijital yenilikleri lojistik değer akışına entegre ederek ham madde tedarikinden tüketici teslimatına kadar tüm süreçleri yeniden yapılandıracak.

Dijitalin Dönüştürücü Etkileri

Tedarik zincirinde dijital dönüşüm; bilgi, iletişim, bilgi işlem ve bağlantı teknolojilerini envanter yönetimine, bilgi depolamadan nakliye ve dağıtıma kadar tedarik zinciri operasyonlarına uygulama ve entegre etme sürecini kapsıyor. Özellikle gerçek zamanlı görünürlük, ortaya çıkabilecek darboğazların erkenden tespitine yardımcı olurken, dijital ikiz ve 3D baskı gibi yeni teknolojiler süreç içinde yaşanabilecek kesintileri azalttığı için tercih edilme oranı daha yüksek sistemler olarak öne çıkıyor.

Tedarik zincirindeki süreç, nesnelerin interneti ve yapay zeka ile birleştiğinde daha verimli, doğru ve güvenli sonuçlar elde ediliyor. Bu da pandemi döneminde ciddi bir küresel tedarik zinciri krizi yaşayan şirketlerin, süreçlerini dijitalleştirerek riskleri ortadan kaldırmak istemelerine sebep oldu. Şirketler, tedarik zinciri üzerinde risk oluşturabilecek her türlü güvensiz durumu öngörebilmek ve engelleyebilmek için teknolojik sistemlerle dönüşürken, sektörde yepyeni bir dünyanın da kapısı aralanıyor.

Bu hızla gidilirse bugün sadece hayali kurulan fütüristik yaklaşımlar yakın gelecekte yaşadığımız gerçekler hâline gelecek. Örneğin departmanlarda insansız süreçler artarken robotların etkinliği artacak. Ya da tüm depolama süreçleri tamamen otomatik bir hale evrilecek. Bugün hâlâ gelişme içinde olan bu süreçlerin sektör içindeki dijitalleşme doğru ve başarılı bir şekilde uygulanırsa gerçeğe dönüşmesi bekleniyor.

Dijital tedarik zincirinin küreseldeki başarılı örnekleri incelendiğinde, gelirlerinin büyük bir kısmını sadece ticari faaliyetlerinde değil, aynı zamanda tedarik zincirinde teknolojideki yeniliklere harcadıkları görülüyor. Robotik otomasyon, drone, sensör tabanlı izleme, artırılmış gerçeklik ve yapay zekâ gibi dijital sistemleri tedarik zinciri işleyişlerine entegre eden şirketler özellikle tüketim ve perakende tedarik zincirinde büyük gelir artışı sağlıyor.

Örnek vermek gerekirse Walmart bu konuda çalışmalarını aralıksız sürdüren şirketlerden. Global perakende satış zinciri Walmart, dijital sipariş akışını daha iyi yönetmek istediği için yakın dönemde teslimat sistemini destekleyen bir teknoloji platformu oluşturdu. Şirket bu sayede 2021’de mağazadan teslim alma ve teslimat kapasitesini yüzde 20 artırdığını ve bu yıl ise oranı yüzde 35’e çıkarmayı planladığını açıkladı. Şirketin yakın gelecek hedefleri arasında ise pazar yeri entegrasyonu ve otonom teslimat bulunuyor.

Tedarik Zincirinde Sürdürülebilirliğin Rolü

Ülkelerin, önlerindeki iklim liderliği fırsatlarını bir an önce fark ederek ulusal iklim politikalarını, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği yatırımlarını destekleyecek, kömür ve diğer fosil yakıtları merkezlerinden uzaklaştıracak şekilde gözden geçirmeleri gerekiyor. Tedarik zinciri yönetilirken, lojistik süreçlerin de etik, sosyal ve ekolojik yönleri dikkate alınarak sürdürülebilir bir şekilde uyumlu hâle getirilmeli. Bu sebeple belirlenen sürdürülebilirlik hedefleri sektör genelinde net bir şekilde uygulanmalı ve tedarik zincirinin tüm operasyonlarında şeffaf bir ortam oluşturulmalı.

Türkiye’de ise tedarik zincirini doğrudan etkileyen lojistik sektörü kaynaklı toplam sera gazı emisyonlarını düşürmek için demiryolu yatırımlarına gerek kamu gerekse de özel sektör tarafından daha fazla önem verilmesi şart. Ağırlıklı olarak karayolu ile taşınan yükün demiryolu ve kombine taşımacılık gibi çevre dostu taşıma türlerine kaydırılmasının, taşıma türleri arasındaki yük aktarmalarının kolaylaştırıldığı lojistik merkezlerin doğru kurgulanmasının, sürdürülebilirlik prensibi esasında getirilecek mevzuat ya da uygulama değişikliklerinin de  gündeme alınması gerekiyor.

Küresel çapta sürdürülebilir kalkınma ve dönüşümü hedefleyen bu kararlar, şirketleri ekonomik, çevresel ve sosyal anlamda sürdürülebilir sistemler geliştirmeye ve yenilemeye teşvik ediyor. Hedefler doğrultusunda tedarik zincirinde dönüşümler başlasa da daha atılması gereken çok adım var. Tüm prosedürler doğru bir şekilde uygulandığında tedarik zincirleri şeffaf ve güvenilir bir hâle geleceği gibi aynı zamanda küresel arenada öncelikli tercih olacağından şirketlerin piyasadaki avantajlarını artıracak.



advanced divider

PAYLAŞ:

Her sayısıyla lojistik sektörünün güncel konularını okuyucuları ile buluşturan Argemonia’nın tüm sayılarına aşağıdaki linkten ulaşabilir, en güncel konuları Blog sayfamızdan takip edebilirsiniz.

    Parsiyel Taşımacılığın Özellikleri
    Ocak 4, 2025

    Parsiyel Taşımacılığın Özellikleri

    Kelime anlamı olarak tüm olmayan, anlamına gelen parsiyel, bir

    Havalimanı Şehri Yaklaşımının Kent Ekonomisine Katkıları
    Ocak 3, 2025

    Havayolu Taşımacılığı Neden Tercih Edilir, Avantajları Nelerdir?

    Kargo taşımacılığı esnasında herhangi bir ürünün, bir yerden alınarak